Girdi yapan TKBB

Zorunlu Karşılıklara Ödenen Fazlalık Fâiz midir?

26 Haziran 2015 /in /tarafından

Katılım bankaları topladıkları fonun devlet tarafından öngörülen bir kısmını Merkez Bankası’nda tutarlar. Bu parayı Merkez Bankası’na yatırmak zorunludur. Merkez Bankası yatırılan bu paraya bir miktar fazlalık verip vermemek de özgürdür. Fâiz yerine fazlalık denilmesinin sebebi Merkez Bankası’nın verdiği fazlalığın fâiz olup olmadığının tartışmalı olmasındandır. Hayreddin Karaman devletin zorunlu olarak katılım bankalarından aldığı bu paranın Merkez […]

Tefeci Fâiziyle Banka Fâizi Farklı mı Değerlendirilmelidir?

26 Haziran 2015 /in /tarafından

Kur’ân-ı Kerîm’de ve pek çok hadiste fâizin yasak olduğu sert ifadelerle yer almıştır. Bu âyet ve hadislere bakıldığında fâizin az olunca helal çok olunca haram olacağına dair hiçbir delalet bulunmamaktadır. Bu bakımdan tefeci fâiziyle banka fâizleri aynı kategoride değerlendirilip dinen gayr-ı meşrû oldukları ifade edilmektedir. Kur’ân’ı Kerîm’de “kat kat fâiz yemeyin” meâlindeki âyet, âyetin indiği […]

Muhâbir Bankalarda Tutulan Paralar ve Bunlara Karşılık Sağlanan Menfaatlar Nasıl Değerlendirilmelidir?

26 Haziran 2015 /in /tarafından

Katılım bankaları hiçbir mülzim sebep yokken fâizli bankalarda para tutamaz; fâizli sözleşmeler yapamazlar. Ancak bankacılık sektöründe yer aldıkları için her zaman yüklü miktarda para ile iş yapmaktadırlar. Bu paraları saklamak, gerektiğinde şubeye getirtmek, şehirler arasında transferlerini gerçekleştirmek ve akşam şubedeki parayı alıp korumak işini ise bankacılık sektörünün ana hâkimi konumunda bulunan ve yaygın şube ağına […]

Fâiz Nedir?

26 Haziran 2015 /in /tarafından

Fâiz, günümüzde daha çok “ödünç paranın getirisi”, “paranın zaman değeri” ve “paranın kirası” şeklinde tanımlanmaktadır. Nitekim bugün fâiz uygulamaları büyük oranda para borçlarında gerçekleştirilmektedir. Halbuki İslam hukûkunda fâiz, yalnızca para borçlarına özgü değildir. Belli nitelikleri haiz ürünlerin borç verilmesi ya da alım satımında fâiz olabileceği değerlendirilmektedir. İslâm hukûkunda fâiz konusunu şöyle şemalaştırabiliriz:   Şekil-2: İslam’da […]

Fâiz Neden Meşrû Değildir?

26 Haziran 2015 /in /tarafından

Fâizin meşrû olmadığı yargısı İslâm hukûku açısından ifâde edildiği için “Fâiz neden meşrû değildir?” sorusuna da aynı çerçeveden bakılarak cevap verilmesi gerekir. İslâm hukûkunda emir ve yasaklar hikmetlerinden (fert ve topluma fayda ve zararlarından) daha ziyade kaynaklarıyla gerekçelendirilirler. Yani “Namaz neden farzdır?”, “Oruç neden farzdır?”, “Zekât neden farzdır?” sorularının cevabı “Çünkü Allah emretmiştir” şeklindedir. Dolayısıyla […]

FÂİZİN FAYDASI YOK MUDUR?

26 Haziran 2015 /in /tarafından

Fâizle borçlanmanın bireysel ya da toplumsal faydaları da zararları da olabilir. Faydasının mı yoksa zararının mı fazla olduğu konusu farklı bakış açılarına göre değişik şekillerde cevaplandırılabilir. Ancak İslâm hukûku açısından bakıldığında nasıl içkinin ve domuz etinin faydası olup olmadığını araştırmıyorsak fâizin de faydası olup olmadığına bakamayız. Elbette diğer bir kısım dinen gayr-ı meşrû işlemler gibi […]

Fâizi Almak ile Vermek Aynı mıdır?

26 Haziran 2015 /in /tarafından

İslâm dininde fâizi alan, veren, yazan, şahitliğini yapan herkes sorumlu kabul edilmiştir. Meşhur bir rivâyete göre Allah Resûlü (aleyhisselâm) fâiz alana da verene de lânet etmiştir11. Hatta yalnızca fâiz alan ve vereni değil, bunlara yardımcı olanları da günahkâr saymıştır: “Fâiz alana, verene, yazana ve şâhitlerine lanet edilmiştir”12. Ayrıca İslâm hukûkunun temel kurallarından birisi de şudur: […]

Erken Ödeme İskontosu Fâiz midir?

26 Haziran 2015 /in /tarafından

Abdullah b. Ömer’in erken ödeme iskontosunu faiz saydığı38 ya da mekruh gördüğü39 nakledilmiştir. Anlaşıldığı kadarıyla Medîne’de İbn Ömer’in görüşü genel kabul gördüğü için İmam Mâlik Muvatta’da şu ifadeyi kullanmıştır: “Bizlere göre üzerinde ihtilaf bulunmayan mekruh uygulama şudur: Bir kimsenin başkasında belli bir vâdeye bağlanmış alacağından iskonto yapsa borçlu da erken ödeme yapsa bu durum borcun […]

Enflasyon Farkı Fâiz midir?

25 Haziran 2015 /in /tarafından

Şekil-6: Enflasyonun Anaparayı Eksiltmesi. Enflasyon farkı, paranın alım gücündeki kaybı gösterir. Yüzlerce ürünün toplum tarafından alım satım ağırlıklarına göre değerlendirilip binlerce işyerinden alınan örneklere bakılarak fiyatlarındaki değişikliklerin hesaplanmasıyla enflasyon tespit edilir. Enflasyon, talebin ya da maliyetin artmasından kaynaklanır. Yani ya piyasadaki talep arza göre fazla olduğu için ya da ürünlerin maliyeti arttığı için fiyatlarda artış […]

Vâdesinde Ödenmeyen Borçlar Konusunda Nasıl Davranmak Gerekir?

25 Haziran 2015 /in /tarafından

İnsanlar ve şirketler çoğu zaman borçlanma ihtiyacı hisseder. Çoğunlukla bu borçları vadesinde öderken bazen de vadede ödeme yapmazlar. Bu durumda borçluya borçlanma imkanı tanıyarak finansman sağlayan alacaklı tarafa haksızlık etmiş olurlar. Bir başka açıdan ise borçlunun iyi niyetine rağmen imkansızlık sebebiyle ödeme yapamama hali de söz konusu olabilir. İslâm hukukçuları bu noktada alacaklının hakkını korumaya […]